Dziś, 26 kwietnia 2022 r., European Research Council ogłosił wyniki najbardziej prestiżowego konkursu grantowego w Europie, ERC Advanced. Miło nam poinformować, że profesor Wojciech Knap z Instytutu Wysokich Ciśnień PAN jest jednym z laureatów. Jest to zaledwie szósty grant ERC Advanced przyznany do realizacji w Polsce. Na obecny konkurs w dziedzinie nauk fizycznych i inżynierskich zgłoszono 762 projekty, z których sfinansowane zostanie 110.
Projekt prof. Knapa, TERAPLASM, dotyczy fal elektromagnetycznych o bardzo wysokiej częstotliwości rzędu teraherców (THz, czyli 1012 Hz), nawet tysiąckrotnie wyższej niż stosowane we współczesnej telefonii komórkowej i WiFi. Mogłyby one znaleźć zastosowanie w komunikacji (telefonii i WiFi kolejnych generacji), systemach obrazowania, wykrywania i monitorowania obiektów, struktur czy nawet substancji chemicznych, ale w tym zakresie częstotliwości nie dysponowaliśmy dotąd efektywnymi i tanimi rozwiązaniami technicznymi pozwalającymi na masowe zastosowania w przemyśle oraz codziennym życiu, ponieważ nie umiemy pokonać fundamentalnych barier fizycznych i mikroelektronicznych.
ERC doceniło zaproponowany przez laureata pakiet innowacyjnych badań plazmonicznych dających nadzieję na przełom w tym zakresie. Do wzmocnienia, a w przyszłości do wytwarzania drgań terahercowych mają posłużyć tzw. materiały dwuwymiarowe – takie jak grafen, 2DEG AlGaN/GaN czy studnie kwantowe HgCdTe/HgTe, oraz sprzężenia dwóch takich materiałów (silnie oddziałujących między sobą), w których podczas przepływu prądu powinny powstawać turbulencje prowadzące do generacji teraherców (np. przewidywane teoretycznie turbulencje Kelvina-Helmholza). Badacze spodziewają się zaobserwować nowe zjawiska fizyczne i opracować ich modele teoretyczne oraz wskazać drogi rozwoju technologii w kierunku zastosowań mikroelektronicznych.
Prof. W. Knap od wielu lat rozwija fizykę wysokich częstotliwości, a od 2018 r. dzięki programowi Międzynarodowych Agend Badawczych Fundacji na rzecz Nauki Polskiej kieruje projektem CENTERA (Centrum Badań i Zastosowań Teraherców) realizowanym w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN, gdzie ma być wykonywany także grant TERAPLASM.